Houten huisjes

In de Middeleeuwen zag Amsterdam er heel anders uit dan het Amsterdam wat in de Gouden Eeuw tot stand kwam met de kenmerkende grachtengordel. De stad was niet veel groter dan het gebied tussen de Nieuwmarkt, de Munt, de Singel en wat wij nu kennen als de Prins Hendrikkade, toen nog gelegen aan het open Havenfront van het IJ.

Het Houten Huys op het Begijnhof

Ook de huizen die zo kenmerkend voor het Amsterdamse straatbeeld zijn, stonden er nog niet. Alleen de belangrijkste huizen, zoals kerken, waren van steen. De meeste woonhuizen van de stad waren van hout. De hele stad stond vol met kleine houten huizen die dicht op elkaar stonden. Het was een rampscenario en twee keer werd dat scenario ook de nare waarheid. In 1421 woedde er een flinke stadsbrand die een heleboel huizen en slachtoffers eiste. Maar in 1452 werd dat nog even erger. Door een ongeluk ontstond er een grote brand dat met verwoestende snelheid van het ene houten huis naar het andere ging. Toen het vuur eindelijk uit was, was twee-derde van de stad verwoest en waren er vele slachtoffers te betreuren. Op dat moment werd besloten dat in ieder geval de buitenkant van huizen van steen moest zijn en dat er ruimte moest komen tussen huizen zodat een brand niet zomaar meer over kon slaan.

't Aepjen op de Zeedijk

Dat betekende het einde van de houten huizen in Amsterdam, maar dat betekende niet dat er nu helemaal geen houten overblijfselen te vinden zijn uit die tijd. Zo staat er op het Begijnhof "Het Houten Huys". Een van de weinige huizen die dus al in de Middeleeuwen in Amsterdam staat. Dat is, gezien het verbod op houten huizen, de branden en de vele eeuwen die inmiddels verstreken zijn, al vrij bijzonder. Maar er is nog een houten huis in Amsterdam. En hier gaat zelfs een bijzonder verhaal over. Op de kop van de Zeedijk zit staat een houten huis waar nu café In 't Aepjen in zit. Sinds het begin der Amsterdamse tijden zit op deze plek al een uitgaansgelegenheid en in de begintijd, toen Amsterdam nog voornamelijk een havenstad was, zat hier een herberg. Die werd het Aepje genoemd vanwege de aapjes die de zeelieden meenamen. Een fijne plek was het echter niet, want het stikte er van de luizen en de vlooien. Als je daar dus luizig en schurftig vandaan kwam, was je dus 'in de aap gelogeerd'.

Van  bescheiden houten huisjes naar de grootste stenen gebouwen uit Middeleeuws Amsterdam. Aanstaande zaterdag neem ik jullie mee naar de, inmiddels, veelal verborgen kloosters van de stad.
Maar diezelfde zaterdag, 20 mei, neem ik jullie ook echt mee naar Verborgen Amsterdam. Geef je uiterlijk aanstaande vrijdag op voor de wandeling en ga mee!